Święto Niepodległości w Choroszczy

Rokrocznie, 19 lutego, w Białymstoku i okolicach, w tym Choroszczy, wspominane jest odzyskanie przez Polskę niepodległości. Co prawda polskie Narodowe Święto Niepodległości obchodzone jest 11 listopada, która to data wiąże się z podpisaniem rozejmu w Compiegne kończącym I wojnę światową na froncie zachodnim, jednak data lutowa wynika z lokalnych uwarunkowań.

Odzyskiwanie przez Polskę niepodległości, budowa struktur administracyjnych i wojskowych była procesem długotrwałym i często trudnym. Zniszczenia i straty spowodowane Wielką Wojną, jak wówczas nazywano I wojnę światową, migracje ludności i ruchy wojsk czy zagrożenie ze strony zrewolucjonizowanych Niemiec i Rosji dodatkowo utrudniały dzieło odbudowy kraju. Olbrzymim wyzwaniem było ustalenie nowych granic państwowych. Chociaż polskie struktury administracyjne zaczęły powstawać w listopadzie 1918 roku, nie we wszystkich zakątkach kraju mogło to się odbywać równocześnie. Na niemieckim froncie wschodnim, zamrożonym podpisaniem w marcu 1918 r. układu pokojowego z rewolucyjną Rosją, władzę okupacyjną sprawowało wojsko niemieckie. Przegrana Niemiec na Zachodzie spowodowała unieważnienie wcześniejszych ustaleń niemiecko-bolszewickich i obowiązek opuszczenia m. in. ziem polskich. Ewakuacja wojsk niemieckich odbywała się stopniowo. Dla lepszej realizacji tego zadania, 5 lutego 1919 r. Niemcy zawarli z Polakami tzw. umowę białostocką, która określała warunki i terminy ewakuacji wojsk niemieckich. W realizacji tejże Niemcy oparli się na linii kolejowej z Brześcia przez Białystok do Prus Wschodnich. Miasta leżące wzdłuż tej linii zostały opuszczone przez Niemców w ostatniej kolejności. Wojsko polskie weszło do opuszczonego przez Niemców Białegostoku 19 lutego, co dla tego miasta jak i jego najbliższych okolic, w tym Choroszczy, stało się dzienną datą odzyskania niepodległości po ponad 120 latach trwania rozbiorów.

Na fotografii: odsłonięcie pomnika na rynku w Choroszczy, 11 listopada 1934 r. Fot. ze zbiorów Choroszcz Miniona.